İş yerlerinde ve yaşam alanlarında elektrik güvenliği, olası tehlikelerin önlenmesi ve yasal uyumluluğun sağlanması açısından temel bir gerekliliktir. Bu bağlamda, elektrik tesisatı gözle kontrolü ve fonksiyon testleri, detaylı ve sistemli bir değerlendirme süreci olarak öne çıkmaktadır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği uyarınca, iş ekipmanlarının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ilk kullanım öncesinde ve önemli bakım/onarım sonrası periyodik kontrolleri yetkili kişilerce yapılmalıdır. 1 Eylül 2025 tarihinden itibaren zorunlu hale gelecek yeni kontrol formları ve kriterleri, bu sürecin daha da standardize edilmesini sağlamaktadır.
Kontrol Kapsamı ve Detayları
Elektrik tesisatı periyodik kontrolü, TS HD 60364-6 “Alçak Gerilim Elektrik Tesisatları – Bölüm 6: Doğrulama” ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gibi temel ulusal ve uluslararası standartlar ile yönetmeliklere göre yapılır. Kontrol süreci, tesise ait projelerin ve tek hat şemalarının varlığının incelenmesiyle başlar; zira proje, yasal olarak zorunlu bir gerekliliktir. Muayene, görsel denetimler ve tamamlayıcı işlevsel testleri kapsar, böylece sistemin genel durumu hakkında kapsamlı bir rapor oluşturulur. Gözle kontrol aşamasında incelenen başlıca unsurlar şunlardır:
- Pano ve Donanım Uygunluğu: Kablo şebeke ve donanım tarafı girişleri, panoların sabitlenmesi (depreme dayanıklılık dahil), dış darbelere karşı koruma önlemleri ve zemin izolasyonu.
- Doğrudan Temasa Karşı Koruma: Gerilim altındaki bölümlerin yalıtımı (iç kapak veya pleksi koruma), mahfazaların (IPXY koruması, pano kilidi, tehlike işareti) etkinliği, engeller ve el ulaşma mesafesi dışına yerleştirme kriterleri değerlendirilir. Özellikle, 30 mA artık akım koruma cihazlarının (RCD) varlığı ve işleyişi kontrol edilir; bu cihazlar, 32 ampere kadar genel kullanım priz devreleri ve seyyar cihaz prizlerinde kullanımı zorunludur ve insanları doğrudan elektrik çarpmasına karşı koruyan tek unsurdur.
- Topraklama ve Potansiyel Dengeleme: Topraklama iletkeni, ana ve ek potansiyel dengeleme iletkenlerinin sürekliliği ve bağlantılarının uygunluğu incelenir.
- Kablolama ve İletkenler: Kablo yollarının düzeni, mekanik korumaları, renk kodlarına uygunlukları (Nötr: Mavi, Toprak: Sarı/Yeşil), tesisat yöntemi ve yangın engelleri ile sıcaklık etkisine karşı koruma önlemleri denetlenir.
- Tanımlama ve İşaretlemeler: Şemalar, talimatlar, devre çizimleri, koruma cihazı ve terminal etiketleri ile tehlike işaretlerinin eksiksiz ve anlaşılır olması sağlanır.
- Termal Gözlem: Kontak gevşekliği veya aşırı yükten kaynaklanan ısınma belirtileri termal kamera ile kontrol edilir. Raporda isteğe bağlı olarak belirtilse de, termal kamera olmadan ısınma tespiti zor olduğundan, pratikte kullanımı zorunludur.
- Genel Durum: Ekipman yakınında yangın söndürme tertibatlarının erişilebilirliği, ekipmanların temizlik/bakım durumu ve korozyon varlığı değerlendirilir.
Fonksiyon Testleri bu kapsamda önemli yer tutar. Aşırı akım cihazı/iletken uygunluğu, gerilim kontrolü, aşırı gerilim koruma cihazları (SPD) kontrolü ve artık akım cihazı (RCD) testleri bu kapsamdadır. Özellikle, aşırı akım koruma cihazının linye kesiti ile uyumsuzluğu ve kablo-şalter koordinasyonunun (Ib<In<Iz) sağlanmaması önemli test kriterleridir. RCD testleri, cihazın doğru açma akımı ve zamanında çalıştığını doğrular ve selektivite kontrolü yapılır.
Her aşama kontrol altında…
Periyodik kontrol hizmeti için hemen başvurun!
Elektrik güvenliğiniz için uzman desteği alın. Hemen randevu oluşturun, tesisatlarınızı mevzuata uygun ve güvenli hale getirin!
Güvenlik Açısından Kusur Değerlendirmeleri
Periyodik kontroller sonucunda belirlenen uygunsuzluklar, hafif kusur (*) veya ağır kusur ()** olarak sınıflandırılır. Hafif kusurlar, bir sonraki kontrol tarihine kadar düzeltilmelidir; aksi halde ağır kusura dönüşebilir. Ağır kusurlar, tesisatın güvenli kullanımını doğrudan tehlikeye atan ve acil müdahale gerektiren durumlardır. Örneğin:
- Faza erişim korumasının yetersizliği (IP2X).
- Yalıtımsız kablo ekleri veya pano içinde ucu açıkta iletken varlığı.
- Pano elemanları bağlantı noktalarında kontak gevşekliği (seri ark) tespiti.
- 30 mA RCD’nin zorunlu olduğu yerlerde bulunmaması veya çalışmaması.
- RCD testlerindeki yetersiz performans.
- Hesaplanan 3 fazlı kısa devre akımının, koruma cihazının kesme kapasitesinden fazla olması.
- Kablo-şalter koordinasyonunun (Ib<In<Iz) sağlanmaması.
- PEN iletkeni kesitinin veya kullanım yerinin uygunsuzlukları.
Ayrıca, elektrik iç tesisatları ve kuvvetli akım tesislerinde en az %20 güç değişikliği yapılması veya bina bölümlerinde ana kolon/kolon kesitinin değişmesi gibi kapsamlı değişiklikler de, önemli bakım ve onarım kapsamında yeniden periyodik kontrol gerektirir. Projenin olmaması ise ağır kusur olarak değil, hafif kusur olarak değerlendirilmiştir.
Neden Bizimle Çalışmalısınız?
USB Certification, akredite uzman kadrosu ve modern test ekipmanlarıyla elektrik tesisatı kontrollerinde güvenilirlik, doğruluk ve güvenlik sağlar.